Trong ngành nha khoa hiện đại, không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của labo nha khoa. Nơi hiện thực hóa các kế hoạch điều trị phục hình, thẩm mỹ răng miệng thông qua việc chế tác răng giả, mão sứ, hàm tháo lắp… Một trong những yếu tố then chốt quyết định đến độ bền, tính thẩm mỹ và sự an toàn của các sản phẩm nha khoa chính là vật liệu được sử dụng trong labo. Vậy đâu là những vật liệu phổ biến và được ưa chuộng nhất hiện nay? Bài viết sau sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện dựa trên kinh nghiệm chuyên môn và các nguồn tham khảo đáng tin cậy trong ngành.
Contents
Vai trò của labo nha khoa trong ngành nha
Labo nha khoa (Dental Laboratory) là nơi chế tác các sản phẩm phục hình răng như răng sứ, cầu răng, răng tháo lắp, máng tẩy trắng, máng chỉnh nha… Dưới sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại như CAD/CAM, in 3D, labo nha khoa ngày nay đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa nha sĩ và bệnh nhân, đảm bảo chất lượng điều trị phục hình chính xác, nhanh chóng và cá nhân hóa theo từng ca lâm sàng.
Theo báo cáo từ Hiệp hội Nha khoa Thế giới (FDI), hơn 80% các ca phục hình răng cần đến sự hỗ trợ của labo nha khoa trong khâu thiết kế và chế tác. Điều này cho thấy vai trò không thể thiếu của labo trong việc nâng cao chất lượng điều trị nha khoa, đặc biệt là các ca thẩm mỹ răng sứ hoặc chỉnh nha chuyên sâu.
Phân loại vật liệu sử dụng trong labo nha khoa
Tùy theo mục đích phục hình và yêu cầu điều trị cụ thể, các vật liệu trong labo nha khoa có thể được chia thành các nhóm chính như sau:
Vật liệu kim loại
- Hợp kim quý: như vàng, palladium được đánh giá cao về độ tương thích sinh học và độ bền.
- Hợp kim không quý: như cobalt-chromium (Co-Cr), nickel-chromium (Ni-Cr) giá thành hợp lý, dễ gia công, tuy nhiên có thể gây dị ứng ở một số bệnh nhân.
Vật liệu sứ
- Sứ kim loại (PFM): có lõi kim loại bên trong, được phủ lớp sứ bên ngoài là dòng vật liệu phổ biến nhất trong phục hình cố định.
- Sứ toàn sứ: như Zirconia, Lithium Disilicate mang lại tính thẩm mỹ cao, không gây đen viền nướu.
Vật liệu nhựa và composite
- Nhựa tự cứng (PMMA): thường dùng cho răng tạm hoặc hàm tháo lắp.
- Composite nano: cải tiến về độ bền và thẩm mỹ, thường được dùng cho lớp phủ ngoài của răng giả hoặc phục hình tạm.
Vật liệu đúc và tạo mẫu
- Sáp nha khoa: dùng trong tạo hình khung phục hình.
- Thạch cao nha khoa: dùng để đúc mẫu hàm.
- Nhựa in 3D: dùng trong quy trình CAD/CAM, giúp tăng độ chính xác và rút ngắn thời gian sản xuất.
Vật liệu sử dụng phổ biến trong labo nha khoa là gì?
Zirconia – “Vua” của phục hình toàn sứ
Zirconia là một loại vật liệu gốm cao cấp, được đánh giá rất cao về cả độ cứng, độ bền lẫn tính thẩm mỹ. Đây là lựa chọn hàng đầu trong các ca phục hình răng sứ cao cấp nhờ khả năng chịu lực tốt, độ tương thích sinh học cao và không gây đen viền nướu.
Theo nghiên cứu công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Nha khoa Quốc tế (Journal of Dental Research, 2023), răng sứ Zirconia có tỷ lệ tồn tại trên 95% sau 10 năm sử dụng, vượt trội so với các dòng vật liệu sứ thông thường.
Ưu điểm:
- Thẩm mỹ gần giống răng thật.
- Không dẫn nhiệt, không gây ê buốt.
- Không gây kích ứng mô nướu.
Nhược điểm:
- Chi phí cao.
- Kỹ thuật chế tác yêu cầu độ chính xác cao.
Ý kiến chuyên gia: Bác sĩ Lê Trọng Dũng – chuyên gia phục hình thẩm mỹ chia sẻ: “Zirconia là bước tiến lớn của nha khoa hiện đại. Nhờ đặc tính siêu bền và thẩm mỹ cao, đây là vật liệu được ưa chuộng trong phục hình răng cửa và răng hàm.”
Composite nano – Linh hoạt trong phục hình tạm và lâu dài
Composite là vật liệu được sử dụng phổ biến không chỉ trong điều trị lâm sàng mà còn trong labo nha khoa. Với sự phát triển của công nghệ nano, composite hiện đại có độ bền cao hơn, khả năng chống mài mòn tốt hơn và màu sắc tự nhiên hơn.
Ứng dụng:
- Phục hình răng tạm.
- Mặt dán sứ veneer giả lập.
- Lớp phủ ngoài của răng tháo lắp.
Ưu điểm:
- Chi phí thấp.
- Dễ điều chỉnh và sửa chữa.
- Thẩm mỹ tương đối tốt.
Nhược điểm:
- Không bền bằng sứ hoặc kim loại.
- Dễ xỉn màu theo thời gian nếu chăm sóc không đúng cách.
Nhựa PMMA – Vật liệu kinh tế cho phục hình tạm thời
PMMA (Polymethyl methacrylate) là loại nhựa acrylic được sử dụng rộng rãi trong chế tác răng tạm, hàm tháo lắp hoặc máng chỉnh nha. Đây là vật liệu có chi phí thấp, dễ tạo hình và tương thích tốt với khoang miệng.
Ưu điểm:
- Giá thành rẻ.
- Dễ chế tác, dễ mài chỉnh.
- Có thể in 3D với độ chính xác cao.
Nhược điểm:
- Độ bền không cao.
- Dễ biến dạng nếu sử dụng lâu dài.
Một báo cáo từ Hiệp hội Kỹ thuật viên Labo Hoa Kỳ (CDT, 2022) cho thấy hơn 60% labo tại Mỹ sử dụng PMMA để chế tác răng tạm vì tính tiện dụng và tốc độ sản xuất nhanh.
Kim loại Co-Cr – Lựa chọn tiết kiệm cho khung sườn
Hợp kim Cobalt-Chromium là một trong những vật liệu kim loại phổ biến nhất trong chế tác khung răng sứ hoặc khung hàm tháo lắp. So với vàng hay palladium, Co-Cr có chi phí thấp nhưng vẫn đảm bảo độ cứng và khả năng chống ăn mòn cao.
Ưu điểm:
- Bền, nhẹ, dễ gia công.
- Giá thành rẻ hơn hợp kim quý.
- Chịu lực tốt, không bị oxy hóa.
Nhược điểm:
- Có thể gây dị ứng nhẹ ở một số bệnh nhân.
- Không đạt thẩm mỹ cao nếu không phủ sứ bên ngoài.
Lithium Disilicate (IPS e.max) – Thẩm mỹ cao cho răng cửa
Đây là một loại gốm thủy tinh cao cấp, thường được dùng cho mão răng, inlay, onlay và veneer nhờ vào độ trong mờ tự nhiên. So với Zirconia, e.max có tính thẩm mỹ tốt hơn nhưng độ cứng thấp hơn, thích hợp cho các vùng răng cửa.
Ưu điểm:
- Thẩm mỹ cao, độ trong mờ tự nhiên.
- Dễ chế tác bằng CAD/CAM.
- Tương thích sinh học tốt.
Nhược điểm:
- Không thích hợp cho vùng răng hàm chịu lực lớn.
- Giá thành khá cao.
Việc lựa chọn vật liệu labo nha khoa cần dựa trên nhiều yếu tố: vị trí phục hình, nhu cầu thẩm mỹ, tình trạng sức khỏe răng miệng và ngân sách của bệnh nhân. Trong đó, các vật liệu như Zirconia, Composite nano, PMMA, Co-Cr và Lithium Disilicate đang chiếm ưu thế trong ứng dụng nhờ khả năng đáp ứng cả về chất lượng lẫn chi phí.
Hiểu rõ về các loại vật liệu không chỉ giúp kỹ thuật viên labo chọn đúng vật liệu chế tác mà còn giúp nha sĩ tư vấn chính xác cho bệnh nhân, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và sự hài lòng tổng thể.
Hãy đến N.K.Luck tham khảo nhiều thông tin về vật liệu Labo trong nha khoa.
