Hướng Dẫn Vận Hành Lò Hơi An Toàn – 10 Quy Tắc Vàng Bắt Buộc

Vận hành lò hơi là quy trình kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi người vận hành phải có kiến thức chuyên môn vững vàng và tuân thủ tuyệt đối các quy định về an toàn. Sự cố lò hơi thường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, đôi khi là thảm khốc. Vì vậy, việc nắm vững hướng dẫn vận hành lò hơi an toàn là yếu tố then chốt để đảm bảo hoạt động sản xuất liên tục và bảo vệ tính mạng con người.

Bài viết chi tiết này sẽ đi sâu vào các giai đoạn vận hành nồi hơi, từ khâu chuẩn bị, khởi động, duy trì hoạt động cho đến khi dừng lò an toàn.

1. Công Tác Chuẩn Bị Toàn Diện Trước Khi Vận Hành Lò Hơi

Giai đoạn chuẩn bị là bước đệm quan trọng, giúp phát hiện và loại trừ các nguy cơ tiềm ẩn trước khi lò hơi chịu áp suất và nhiệt độ cao.

1.1. Kiểm Tra Hệ Thống Bảo Vệ Áp Lực

• Van An Toàn (Safety Valve): Kiểm tra cơ cấu đóng mở, đảm bảo van không bị kẹt, gỉ sét hoặc bị buộc chặt. Van an toàn phải được thử nghiệm định kỳ theo quy định của cơ quan kiểm định.
• Áp Kế (Pressure Gauge): Đối chiếu kim áp suất về $0$. Đảm bảo áp kế hoạt động chính xác, có dán tem kiểm định còn hiệu lực.
• Van Hơi Chính: Kiểm tra trạng thái đóng hoàn toàn để ngăn chặn hơi rò rỉ vào hệ thống sản xuất khi lò chưa sẵn sàng.

1.2. Kiểm Tra Mức Nước và Thiết Bị Đo Mực Nước

• Ống Thủy và Cảm biến Mức Nước: Đảm bảo ống thủy tinh sạch sẽ, mực nước hiển thị ở mức an toàn quy định (thường là mức giữa). Thử nghiệm chức năng báo động mức nước thấp và cực thấp. Đây là chức năng bảo vệ an toàn lò hơi cực kỳ quan trọng.
• Bơm Cấp Nước: Khởi động thử bơm để đảm bảo lưu lượng và áp suất cấp nước đủ để bổ sung liên tục cho lò khi cần thiết.

1.3. Kiểm Tra Buồng Đốt và Đường Khói Thải

• Nhiên liệu: Đảm bảo kho nhiên liệu đủ, hệ thống cấp liệu (băng tải, bơm dầu/gas) hoạt động trơn tru.
• Làm Sạch Buồng Đốt: Đối với lò hơi đốt than hoặc biomass, kiểm tra và dọn sạch tro xỉ còn sót lại trong buồng đốt và dưới ghi lò.
• Quạt Gió và Ống Khói: Kiểm tra quạt hút và quạt đẩy không khí ($\text{ID}$ và $\text{FD}$ Fan) hoạt động tốt. Đảm bảo cửa chắn (damper) mở để thông gió, tránh tích tụ khí cháy.

2. Quy Trình Khởi Động và Vận Hành Lò Hơi An Toàn

Quá trình khởi động cần sự kiên nhẫn để tránh tạo ra ứng suất nhiệt quá lớn lên thân lò.

2.1. Cấp Nước và Thông Hơi

• Mở van thông hơi trên đỉnh trống lò để không khí và các khí không ngưng được đẩy ra khi nước nóng lên.
• Tiến hành cấp nước đã qua xử lý (mềm hóa, khử khoáng) vào lò cho đến khi đạt mực nước vận hành tiêu chuẩn.

2.2. Đốt Lửa và Sấy Nóng Lò

• Bật hệ thống đốt theo quy trình kỹ thuật riêng của từng loại lò (đốt dầu mồi, mồi than…). Quá trình đốt phải diễn ra từ từ.
• Tăng Áp Suất Chậm Rãi: Giai đoạn này rất quan trọng. Tăng nhiệt độ nước và áp suất một cách chậm rãi. Tốc độ tăng áp không được vượt quá quy định để tránh sốc nhiệt làm nứt mối hàn hoặc biến dạng thân lò.
• Xả Khí: Khi áp suất đạt khoảng $0.5\text{ bar}$, đóng van thông hơi và tiếp tục quá trình đun.

2.3. Đưa Lò Vào Hoạt Động (Nối Tải)

• Khi áp suất đạt gần mức làm việc định mức, bắt đầu mở van hơi chính. Việc mở van phải cực kỳ chậm và từ từ (có thể mất $5-15$ phút) để hơi nóng đẩy hết nước đọng (nước ngưng) ra khỏi đường ống, ngăn ngừa hiện tượng va đập thủy lực (Water Hammer) gây phá hủy đường ống và van.

3. Duy Trì và Giám Sát Trong Quá Trình Vận Hành Thường Xuyên

Khi lò hơi đã đạt trạng thái hoạt động ổn định, người vận hành phải liên tục theo dõi các thông số.

• Duy trì Mức Nước: Luôn giữ mực nước ổn định trong khoảng giới hạn an toàn. Bơm cấp nước tự động phải luôn sẵn sàng. Nếu hệ thống tự động gặp trục trặc, phải chuyển sang cấp nước thủ công ngay lập tức.
  • Nguy cơ: Nước quá thấp dẫn đến cháy ống, nổ lò. Nước quá cao làm hơi nước bị ẩm, ảnh hưởng đến thiết bị sử dụng hơi.
• Kiểm soát Áp Suất: Giữ áp suất ở mức làm việc định mức. Nếu áp suất có xu hướng tăng cao, cần giảm cấp nhiên liệu và kiểm tra hệ thống van an toàn.
• Xả Cặn Đáy (Blowdown): Thực hiện xả cặn định kỳ theo giờ (hoặc ca) để loại bỏ cặn bẩn lắng đọng, duy trì chất lượng nước và ngăn ngừa tạo cáu cặn trên bề mặt truyền nhiệt.
• Ghi Chép Nhật Ký: Mọi thông số (áp suất, nhiệt độ, mức nước, lượng nhiên liệu, thời gian xả cặn, sự cố) phải được ghi lại đầy đủ vào sổ nhật ký vận hành nồi hơi.

4. Quy Trình Dừng Lò Hơi An Toàn và Bảo Trì Cơ Bản

Dừng lò hơi cũng cần tuân thủ quy trình nghiêm ngặt để bảo quản thiết bị và phòng tránh tai nạn.

4.1. Dừng Lò Tạm Thời

• Cắt Nhiên liệu: Ngừng cấp nhiên liệu và tắt hệ thống đốt.
• Giảm Tải: Đóng từ từ van hơi chính.
• Giảm Áp: Để áp suất giảm dần một cách tự nhiên. Tuyệt đối không xả áp suất đột ngột để giảm thời gian chờ đợi.
• Duy trì Mức Nước: Tiếp tục duy trì mức nước trong lò cho đến khi nhiệt độ và áp suất giảm về gần $0$.

4.2. Dừng Lò Dài Hạn (Bảo Trì)

• Thực hiện các bước như dừng tạm thời.
• Khi lò đã nguội hoàn toàn (dưới 70∘C), tiến hành xả hết nước và vệ sinh lò.
• Tuân thủ quy trình Bảo trì bảo dưỡng theo sổ tay hướng dẫn, bao gồm cả việc chuẩn bị lò để bảo quản (đổ đầy nước hoặc sấy khô hoàn toàn).

Vận hành lò hơi an toàn là sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn, sự kỷ luật và trách nhiệm cao của người vận hành. Việc tuân thủ chi tiết hướng dẫn vận hành lò hơi không chỉ đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của thiết bị mà còn là bảo vệ hàng rào an toàn cuối cùng cho toàn bộ hệ thống sản xuất.

Để giảm thiểu rủi ro vận hành và tối ưu hóa hiệu suất đốt nhiên liệu rắn, các doanh nghiệp đang chuyển sang các công nghệ lò hơi tiên tiến hơn. Hai trong số những công nghệ hàng đầu hiện nay là Nồi hơi ghi xích và công nghệ đốt sạch, linh hoạt hơn như Nồi hơi tầng sôi tại GreenBoiler.

Đầu tư vào công nghệ lò hơi hiện đại và đào tạo vận hành chuyên sâu là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn và phát triển bền vững. Để được tư vấn chuyên sâu về các giải pháp nhiệt công nghiệp và các khóa huấn luyện vận hành an toàn, vui lòng truy cập https://greenboiler.vn/.